Негізгі мазмұнға өту Негізгі шарлау мәзіріне өту Сайттың төменгі деректемесіне өту
Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Тарих және саяси-әлеуметтік ғылымдар сериясы

ОРТАЛЫҚ АЗИЯ ИНТЕГРАЦИЯСЫНЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН БОЛАШАҒЫ

Жарияланған June 2021

73

53

Аңдатпа

Мақалада Орталық Азия мемлекеттерінің интеграциялық үдерістерінің мәселелері мен қайшылықтары қарастырылады. Өңірлік интеграция тұрақтылыққа, прогреске, экономикалық және әскери-саяси қауіпсіздікке, сондай-ақ әлемдік қоғамдастықтағы Орталық Азия беделінің өсуіне баламасыз жол ретінде сипатталады.
Бүгінгі күні ОА Шығыс-Батыс дәлізінің мәнін қалпына келтіріп қана қоймай, әлемнің көптеген елдерінің болашағы зор дамып келе жатқан серіктесі болды. Бұған Орталық Азия мемлекеттерінің тығыз өңірлік ынтымақтастық пен көпжақты халықаралық байланыстарға бағытталған белсенді саясаты дәлел болып табылады. Орталық Азия елдері өз дамуының басты басымдығы ретінде интеграцияға келуінің себептері қандай? Олардың таңдауына не әсер етті, олар бүгін осы жолда қандай жемістерді үйлейді? Бұл мәселелерді талдаумен көптеген талдаушылар, саясаткерлер мен экономистер айналысады; оларға ішінара жауаптар бұл мақала беруді көздейді.
Бұл мәселе Орталық Азия үшін ерекше маңызға ие, өйткені бұл өңір қазіргі уақытта ішкі қажеттіліктер мен сыртқы факторлардың әсерінен әлемдік шаруашылық және саяси процестерге неғұрлым белсенді түрде енгізіледі. Орталық Азия мемлекеттері тұйық географиялық кеңістікте болса да, коммуникациялардың жөнге салынған жүйесі жоқ, яғни, жоғары дамыған елдердің нарықтарына тікелей шыға алмайды, дегенмен аймақ ең алдымен энергетикалық және су ресурстарының орасан зор қорының болуына байланысты әлемнің көптеген мемлекеттерінің аса назарын аударады.
Бұл ретте дамыған елдер өңірде тұтастай алғанда және жекелеген мемлекеттерде өзінің саяси және экономикалық модельдері мен стандарттарын енгізуге тырысады. Бұл тұрғыда демократияландырудың батыстық үлгілері әрдайым табысты жұмыс істемейтін Қырғыз Республикасы ерекше көрсеткіш. Күн тәртібіне Дүниежүзілік жаһандандыруға, оның проблемалары мен перспективаларына қатысуға өзінің көзқарасын сезіну, сонымен қатар, бір жағынан, өңірді ықпалдастыру үшін ынталандырушы болып табылатын ресурстарға негізделген, ал екінші жағынан, осы процеске кедергі келтіретін ерекше факторларды ескеретін жаһандандыруға қатысудың дербес сценарийін әзірлеу туралы мәселе тұрды.

pdf (Русский)