Ресей империясы тұсындағы отарлау саясаттың Қазақ жеріне әсер етуі сонымен қатар отарлау кезеңінде қазақ қоғамының дәстүрлі құрылымының қарсы тұру жолдары және бейімделу механизмінің өзгеруімен негізгі нәтижелері көрсетілген. XVIII-XIX ғасырлардағы Патшалық Ресейдің Қазақстандағы жүргізген әкімшілік саяси реформаларымен империяның отарлау саясатының рөлі сипатталған. Сол кездегі қазақ қоғамының этноәлеуметтік құрылымына, дәстүрлі шаруашылығының бүкіл болмысын өзгертіп, әлеуметтік-экономикалық қатынастар жүйесінде елеулі өзгерістер әкелегені көрсетілген. XVIII-XIX ғасырдың бірінші жартысы кезеңінде қазақ қоғамында әскер басылары - батырлардың әлеуметтік тобының маңыздылығымен саяси ықпалы түсіндірілген. Мақалада сұрыптау, талдау, салыстырмалы әдістер қолданылған. Жәнеде мақалада тың деректік мәліметтер келтіріліп алғашқы және қазіргі зерттеушілердің еңбектері қарастырылған.