Негізгі мазмұнға өту Негізгі шарлау мәзіріне өту Сайттың төменгі деректемесіне өту
Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Тарих және саяси-әлеуметтік ғылымдар сериясы

ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ АЙМАҚТАҒЫ ТІЛДІК ЖАҒДАЙДЫ ҚАБЫЛДАУЫНЫҢ ТАРИХИ ЖӘНЕ ҚОЛДАНБАЛЫ АСПЕКТІЛЕРІ

Жарияланған December 2024

20

11

SKU named after M. Auezov, Shymkent, Republic of Kazakhstan
Южно–Казахстанский университет им. М.Ауэзова
Институт Востоковедения РАН
Аңдатпа

Түркістан өлкесі ежелден этникалық үдерістердің белсенді жүрген аймақтардың бірі болып табылады. Түрлі тарихи кезеңдерде Түркістан өлкесі сауда-экономикалық, саяси сипаттағы байланыс-тардың орталығына айналып отырды. Ұзақ жылдар бойына Қазақ хандығының астанасы болуы да соның айқын көрініс. Нәтижесінде көптеген тілдердің қолданыс аймағына да айналды. Патшалық Ресей және кеңестік билік жылдарында да Түркістан өлкесіне қоныстанушылар көп болды. Мұның барлығы да облыс аумағындағы тұрғындардың тілдік ерекшеліктерін қалыптастырды. Мақала барысында Түркістан облы-сында жергілікті тұрғындардың қазіргі тілдік ахуалға көзқарасын сараптап, жүргізіліп жатқан тіл саясаты анықталады. Осы бағыттағы зерттеу жұмыстарының нәтижелері талданады. Осылайша тарихи сабақ-тастық мәселесі ашылады. Зерттеушілер сауалнама жүргізіп, қала мен этникалық қауымдастықтар (өзбек-тер, қазақтар) ықшам қоныстанған аймақтарында көптілділік мәселесін анықтайды. Дегенмен көптілді ортаның өзінде қазақ тілінің қоғамдағы басым рөлі айқындалады.

Кеңестік билік жылдарында Қазақстанда латын әліпбиінің қолданыста болғаны белгілі. Бүгінде тарихи сабақтастық нәтижесінде латын әліпбиіне көшіру мәселесі қоғамда қызу талқылануда. Мақала барысында респонденттердің қазақ әліпбиін латын әліпбиіне көшіруге қатысты әртүрлі көзқарастары анықталды, сонымен бірге бұл көшуді қолдайтын ең көп таралған дәлелдер тіл реформаларын ресми ақпараттық қолдау ұсынған баяндаулармен сәйкес келеді.

pdf (Русский)
Тіл

Русский

Дәйексөздерді қалай жазу керек

[1]
Boranbaev S., Джунусбаев С. і Савин И. 2024. ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ АЙМАҚТАҒЫ ТІЛДІК ЖАҒДАЙДЫ ҚАБЫЛДАУЫНЫҢ ТАРИХИ ЖӘНЕ ҚОЛДАНБАЛЫ АСПЕКТІЛЕРІ. Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Тарих және саяси-әлеуметтік ғылымдар сериясы. 4, 83 (Груд 2024). DOI:https://doi.org/10.51889/2959-6017.2024.83.4.016.