Жошы Ұлысы Моңғол мемлекетінің ішіндегі ең ірісі. Жошының Ұлысының тарихын, халқын, олардың ішкі және сыртқы саясаты туралы ақпаратты тура сол заманда өмір сүрген саяхатшы, тарихшы, ғұлама, ақылгөйлердің естеліктерінен алсақ, олардың деректері шындыққа негізделіп жазылған деп айтуға болады. Бұл мақалада Жошы Ұлысы құрылғаннан бастан XVI ғасырға дейінгі деректер алынды.  Түркі-Моңғол мемлекеттеріндегі дереккөздерде Ильханид, Тимурид, Шибанид-өзбек, татар, Османлы және қазақ халықтарында ақпараттар қысқаша, бірақ кең ауқымды сараптама жүргізеді. Жошы Ұлысына деген көзқарасы XIV ғасырдың басында парсы тілінде Рашид әл-Дин (1318 ж.) жазған "Жами Әл-таварих" кітабында жақсы көрсетілген. Сонымен қатар, қазіргі қазақтар өздерінің ата-бабалары деп санайтын Майқи (Байкū) туралы Джамиː әл-таварих Шыңғыс Хан Жошыға берген төрт қолбасшының (әмірдің) бірі ретінде өз деректерін қалдырған. Одан бөлек Шараф әл-Дин әли Яздидің "Афар-нама" еңбегінде де Ұлыс туралы үлкен мағлұмат көрсетіп кеткен. 1550 жылдары Хорезмдегі Чағатай Түркі тілінде "Тарих-и Дуст Султан "немесе" Шыңғыс-нама", "Жохид Ұлысының тарихы" атты еңбектерін жазған Өтеміш Хаджи Жохид ұлысын Өзбекстан деп атап кеткен. Бір қызығы, 1737 жылы Сайид Мұхаммед Реза құрастырған Жошы Ұлысы Мен қылмыстық Хандықтың тарихы "Эс-Себу-Сейяр фи Ахбар-и Мулук-ү татар" кітабында Жошы халқын «Татар» деп атайды. Осындай дерекетерді негізге ала отырып, Жошы Ұлысының негізгі халқының тұрмыс-тіршілігі, әлеуметтік жағдайын, олардың деректерде қалай атағанын туралы мәліметтер берілген.