Мақала екінші дүниежіүзілік соғыстың қазақ жеріне, оның ішінде Жетісу аймағына тигізген әсерін талдауға арналған. Соғыс басталар алдындағы орталықтың шешімімен Қазақстан жеріне күшпен жүргізілген қоныстандыру саясатының жергілікті халықтың этнодемографиялық дамуына тигізген әсері мен салдары талдана отырып оның жергілікті ұлт өкілдерінің сан жағынан пайыздық үлесінің кемуіне алып келуінің себебі мен салдары салыстырмалы түрде беріледі. Қазақстанға қоныстандырылған немістер, болкарлар, карачайлықтар, көрейлер, татарлар мен гректер т.б. ұлт өкілдерінің қазақ қоғамына алып келген салттары мен дәстүрі, жергілікті шаруашылыққа араласуы мен оған өз үлестерін қосу баяндала отырып қазақтардың сырттан еріксіз отандарын, елі мен жерін тастап келген қарапайым отбасыларын құшақ жая қарсы алған адамгершілігі баяндалады.