Тарих ғылымы бір орында тұрған жоқ. Уақыт оның жаңа бағыттарын тудырады және оны оқу барысында жаңа екпін қояды. Тарих ғылымының дамуының қазіргі бағыттарының бірі - күнделікті өмір тарихы. Ол ХХ ғасырдың екінші жартысында, тарихи процестің дамуының жаңа кезеңінде пайда болды. Ол қоғами өмірде орын алған түрлі ағымдағы процестерді, жеке оқиғалар мен құбылыстарды да қарастырады. Бұл мақалада еліміздің Солтүстік-Шығысында орын алған отарлық қалаларының бірі Павлодарда капиталистік қатынастардың енуі мен дамуы кезеңіндегі күнделікті өміріндегі өзгерістер қарастырылады. Павлодар, Ресей империясының шығыс шекараларында отарлық форпост ретінде пайда болған қала, Ұлы Петрдің өсиеттері бойынша, мұндай қалалар қазақ даласын «Азияға өтудің кілттері мен қақпаларына» айналдыруы керек еді. Батыс Сібірді игере отырып, Ресей Сібірге іргелес орналасқан Азия аумақтарын да өз қолына алуды мақсат етіп қойды. Сонымен қатар, жаңадан қосып алған Сібір жерлерін жауынгер жоңғарлардың қол сұғуынан да қорғау қажет болды. Осы мақсатта Ресей империясы Ертіс бойында Өскемен, Семей, Осьмережская, Песчанная, Черноярская, Ямышевская, Коряков форпості сияқты бірқатар әскери бекіністер салды. Уақыт өте келе олардың кейбіреулері үлкен экономикалық болашағы бар қалаларға айналды. Солардың бірі - бастапқыда Коряков форпост ретінде құрылған Павлодар қаласы болды. Патша жарлығымен 1861 жылы Павлодар қаласына айналған Коряков форпості жоғары экономикалық маңызының артуына сол кезде белсенді жұмыс істеген маусымдық порттар ықпал етті. Олардан Батыс және Шығыс Сібірге Коряков тұзы, сол сияқты, Сібірде аса сұранысқа ие павлодарлық бидай тасымалданды. Азиялық аймақта капиталистік қатынастардың қалыптаса бастауының нәтижесінде жәрмеңкелік сауда жедел қарқынмен дамып, өз кезеңінде ол метрополия мен отар елдердің саудаға деген қажетін қанағаттандырды. Қала экономикасының дамуы қала тұрғындарының әлеуметтік құрылымының да өзгеруіне ықпал етеді және сәйкесінше, халықтың әлеуметтік-мәдени мүдделері мен сұраныстарының өсуі байқалады. Қала өмірі қарқынды және күнделікті өмір ашық түстерге боялғандай әсер береді. Мұның дәлелі ретінде, дворяндар жиналысының жанынан құрылған жергілікті өнерпаздар шығармашылығының дамуын, Ресей орталықтарынан, сирек болса да, келетін әртістердің гастрольдік сапарларын, мектептер мен кітапханалар санының өсуін, кинотеатрдың ашылуын және т. б. айтуға болады. Қорыта келгенде, біз осылайша, қаланың күнделікті өмірін сипаттай отырып, тұтас қоғамның ілгерілеп дамуын байқауымызға болады
ПАВЛОДАР ҚАЛАСЫНЫҢ КҮНДЕЛІКТІ ТАРИХ АСПЕКТІСІНДЕ ҚАЛЫПТАСУ ЖӘНЕ ДАМУ ТАРИХЫ (XIX ҒАСЫРДЫҢ АЯҒЫ ХХ ҒАСЫРДЫҢ БАСЫ)
Жарияланған September 2022
128
183
Аңдатпа
Тіл
Русский
Дәйексөздерді қалай жазу керек
[1]
Г.К, Д. 2022. ПАВЛОДАР ҚАЛАСЫНЫҢ КҮНДЕЛІКТІ ТАРИХ АСПЕКТІСІНДЕ ҚАЛЫПТАСУ ЖӘНЕ ДАМУ ТАРИХЫ (XIX ҒАСЫРДЫҢ АЯҒЫ ХХ ҒАСЫРДЫҢ БАСЫ). Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Тарих және саяси-әлеуметтік ғылымдар сериясы. 3, 74 (Вер 2022). DOI:https://doi.org/10.51889/8129.2022.57.35.007.