Бұл мақалада XIV ғасырдан XVI ғасырдың орта шеніне дейінгі екі жүз жылдық тарихи кезеңді қамтыған Мұхаммед Хайдар Дулатидің «Тарих-и Рашиди» шығармасының ортағасырлық тарихтың деректік көзі ретіндегі маңызы талдауға алынған. Мұхаммед Хайдар Дулатидің «Тари х-и Рашидиінде» басынан кешке н оқиғалар және түрлі адамдардан естіген әңгімелеріне ғана жүгінбей, көптеген көрнекті тарихшы-ғалымдар, жағрафия ілімінің даналары , сопылардың тракта ттарына дейін назараударып, оларды молынан пайдаланған. Дарынды тарихшы шығармасында өзіне дейін өмір сүрген және замандас қаламгерлердің де саналуан кітаптары мен қолжазбаларын ой елегінен өткізіп керек же рде дәйе кте ме ле р ке лтіріп о ты рға н. Мырза Хайдардың «Тарих-и Рашиди» секілді классикалық тарихи , әдеби , мемуарлық еңбегін жазуда пайдаланға н түрлі дерек көздерін сөз еткенде ондай еңбектердің авторлары мен оларды ң өмір деректе рі, шығармаларының мән-маңызы на, М.Х. Дулатидің ол деректерді пайдалану себептеріне де мақалада талдау жасалынады. Қазақ тарихына қатысты, ру-тайпалық құрылымы. Жер-су атаулары мен қазақ хандығының түрлі мәселелері және хандардың шежіресі Мырза Хайдарды ң «Тарих-и Ра ши ди » еңбегінің негізгі өзегі болып табылады. Мақалада осы мәселелердің деректік маңызы кешенді түрде қарастырылып, негізгі тұжырымдары талданады.