Мақалада Шығыс Қазақстанның демографиялық жүйесі талқыланып, талданды. Зерттеу барысында статистикалық мәліметтер, 1959 және 1989 жылдар аралығындағы бүкілхалықтық санақ нәтижелері қолданылды. Халық санының динамикасы, халықтың орналасу ерекшелігі: қала және ауыл халқы, ұлттық және жас-жыныстық құрамы негізге алынып салыстырмалық талдаулар жасалды. Қазақстанның Шығыс өңірі ұлттық құрамының айқын ерекшелігі: аймақта қазақ және орыс ұлттарының басымдылықта болуында. 1950-1960 жылдардағы қазақтардың «демографиялық жарылыс» кезеңі осы өңірде аталған этностың табиғи өсімнің ұлғаюына әкеліп, шын мәнінде ХХ ғасырдың 50-80-жылдарында орын алған өзгерістердің триггеріне айналды. Орыс этносы санының азаюы табиғи кетудің және механикалық азаюдың нәтижесінде болды. Осы жылдар Шығыс Қазақстан облысының қазіргі демографиялық жағдайын қалыптастыруда маңызды кезең болды.