Мақалада Арал аудандық тарихи-өлкетану музейінің қысқаша құрылу тарихы мен орналасуы және қорында сақталған қола дәуірі кезеңінің қыш ыдыстары сипатталады. Музейдің құрылғанын кезінен бастап казіргі уақытқа дейін Арал ауданы аумағынан көптеген археологиялық барлау экспедициялары жұмыс жасап, көптеген ескерткіштерді ашып тізімге алынған. Сонымен қатар, қызықты деректерді кездейсоқ табылған материалдардан да байқаймыз. Музей қорында жинақталған тас-қола дәуірінің материалдары бойынша Арал теңізі жағалауындағы ежелді халықтардың қоныстану тарихы жайында деректер алуға мүмкіндік береді.
Қола дәуірі кезеңінде Арал маңы оңтүстік-солтүстік және шығыс-батыс бағыттары бойынша өткен көшпелі және жартылай көшпелі тайпалардың тұрақты көші-қон аймағы болды деуге түп негіз бар. Қыш ыдыстар кешеніне қарап, олардың мерзімделуі, қай мәдениетке жақындығы анықталды.