Негізгі мазмұнға өту Негізгі шарлау мәзіріне өту Сайттың төменгі деректемесіне өту
Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Тарих және саяси-әлеуметтік ғылымдар сериясы

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ІРІ БАЙ ШАРУАШЫЛЫҚТАРЫН ТӘРКІЛЕУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЗАРДАПТАРЫ (Семей округі материалдары бойынша)

Жарияланған December 2024

17

20

Аңдатпа

Мақалада 1930 жылдары Қазақстанда қуғын-сүргінге ұшыраған байларды жою жөніндегі науқан тарихын объективті талдау, отарсыздандыру процесі мен Тәуелсіз Қазақстанды еске алу саясаты шеңберінде ұрпақтан-ұрпаққа берілетін дереккөздерді ғылыми айналымға енгізу. Зерттеу тақырыбы бойынша ғылыми әдебиеттерді талдау және байларға қатысты кеңес өкіметінің репрессиялық саясатының көшпелі қазақтарды күштеп ұжымдастыру және седентаризациялау саясатымен өзара байланысының факторларын анықтау. Малдың санына байланысты 1920-1930 жылдары Қазақстанда саяси қуғын-сүргінге ұшыраған байлар санаттарының тізбесін айқындалғанын архив құжаттыры дәлелдеп отыр.  Мақала барысында ірі байларды тәркілеу саясатын  халыққа түсіндіру  жұмыстары әрбір аймақта  жүргі-зілу барысының өзінде олқылықтардың болғандығын. Тап күресін қолдан жасап аймақтардағы  байлар мен  қарапайым халық  арасында  жауластыру саясаты  жүргізілгендігіне баса көңіл аударылған. Сонымен қатар әсіресе  алашты қолдаған, матриалдық көмек берген  байлардың шаруашылықтарын  тәркілеу басты  назарға алынғандығын негіздеуге болады.  Ірі байлардың шаруашылықтары тәркіленіп,  жер аударылып, елінен  жырақ кетіп,  қуғын сүргін  құрбаны болғандығын  бірнеше  мысалдар арқылы  негіздеуге тырыс-тық.  Семей байларын тәркілеуде Шымкентке, Қостанай байларын Семейге  қоныс аударудың жүргізілу барысы да талданған. Кеңестік саясаттың ұлтқа жасалған қиянатының бірі  тіпті  олардың басын бір ауылға біріктірмеуге нұсқау да берілген. Мақала ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы саяси қуғын-сүргін-дердің жалпы көрінісін, ірі байларды  тәркілеу барысын айтарлықтай толықтыруға мүмкіндік береді.  

pdf (English)
Тіл

English

Дәйексөздерді қалай жазу керек

[1]
Ж.Е. Ішпекбаев, Р.Р. Оспанова і Г.Өтен 2024. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ІРІ БАЙ ШАРУАШЫЛЫҚТАРЫН ТӘРКІЛЕУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЗАРДАПТАРЫ (Семей округі материалдары бойынша). Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Тарих және саяси-әлеуметтік ғылымдар сериясы. 4, 83 (Груд 2024). DOI:https://doi.org/10.51889/2959-6017.2024.83.4.015.