Әлеуметтік-мәдени «фронтир» әсерінен XVIII – ХХ ғасыр басындағы қазақ қоғамында болған өзгерістерге арналған мақала 2024 жылғы зерттеу нәтижелері бойынша дайындалды. Автор Қазақстанның мұрағаттарында, мұражайларында және кітапханаларында анықталған көрнекі және жазбаша дереккөздерді ғылыми айналымға енгізуде. Әлеуметтік-мәдени «фронтир» екі қоғам, екі мәдениет: дәстүрлі қазақи және империялық арасындағы шекаралық жылжымалы кеңістікті білдіреді. Фронт кеңістігі бұлыңғыр аймақ, тұрақсыз, онда империялық билік әлі жеткілікті ықпалды емес. Зерттеу келесі бағыттар бойынша жүргізілді: Ресей империясын қазақ даласына ілгерілетудің алғашқы қадамдарын зерттеу; қазақ қоғамы мен империялық билік арасындағы текетіресті қысқарту мақсатында қазақтарды әскери қызметке тарту; қазақ даласындағы басқару жүйелерін реформалау; Ресей империясы құрған мемлекеттік саясаттың іргелі факторы ретінде қазақ даласына орыс білімін енгізу, а қазақ қоғамының империялық өмір салтына тарту арқылы  қазақтардың Ресей империясын шұғыл кіруі; Креолизация процесі және жанжалды жағдайлар. Зерттеліп жатқан кезеңде Қазақстан аумағында әлеуметтік-мәдени майданның ұзақ уақыт болуы реформалардың жүргізілуімен және Ресей империясында ұзақ мерзімді саяси бағыттың болмауымен түсіндіріледі. Қазақ қоғамы кеңістіктік кешенді әлеуметтік-мәдени «фронтир» құбылыс әсерінен Ресей империясы енгізген жаңа жағдайлар мен өмір салтына бейімделуге мәжбүр болды.