Мақалада Шоқан Уәлихановтың очерктерінің тізімі келтірілген, оларды деректану тұрғысынан түсіндіру және жіктеу жүргізіледі. Эсселердің мазмұны, олардың тақырыбы мен әдістемесі талдана-ды. Орталық Азияның тарихы мен мәдениетін зерттеу үшін очерктердің маңыздылығына, сондай-ақ олардың этнографиялық және тарихи зерттеулерге қосқан үлесіне ерекше назар аударылады. Очерк-терде Уәлиханов Орталық Азия халықтарының өмірі мен өмірінің маңызды аспектілерін, олардың салт-дәстүрлері мен нанымдарын сипаттайды. Бұл жұмыстар Қырғызстанның тарихы мен этно-графиясын зерттейтін заманауи зерттеушілер үшін құнды ақпарат көзі болып табылады. Мақалада эсселердегі негізгі мотивтер мен тақырыптар қарастырылады және осы жұмыстардың әрі қарайғы зерттеулер үшін маңыздылығы туралы қорытындылар жасалады. Сонымен қатар автор Шоқан Уәлихановтың қырғыз еліне жасаған сапарындағы еңбегінде жалпы тарихи құндылықтар  сақталған-дығын автор алға  тартады. 1856-1857 жылдары Алатау қырғыздарына барып, қырғыздың “Манас” шығармасына көңіл аударды.  Осы  сапарының негізінде Қырғыздар жайындағы  жазбалар, Ыстықкөл сапарының күнделігі атты ірі еңбектерді тарихи айналымға қосты. Жалпы бұл еңбектер  тарихнама-лық және деректік  тұрғыдан Орта Азия мемлекеттерінің ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы құнды шынайы дереккөз ретінде айналымға енген құжарттар қатарын толтырғандығын қазіргі тарих ғылымы  дәлелдеп  отыр.