Мақалада Қазақстандағы кеңестік цензураның ерекшелігін зерттеуде қолданылатын іс жүргізу құжаттарының әлеуеті қарастырылады. Зерттеу барысында төмендегідей архив құжаттарына талдау жасалынады: Қазақстан Республикасының Орталық мемлекеттік архиві (ҚР ОМА) және Қазақстан Республикасы Президентінің архиві (ҚР ПА). Зерттеу жүргізу үшін біз архив құжаттарының келесі топтарына сүйендік: директивалық, ұйымдастырушылық-өкімдік, ақпараттық-анықтамалық. Бұл құжаттардың мақсаты қазақ халқының санасында Коммунистік партияның саяси желісін қалыптастыруға ықпал ететін, әдебиет пен баспа саласында мемлекеттік-партиялық бақылау жүйесін қалыптастыру болып табылған. 1922 жылдан бастап қалыптаса бастаған цензура механизмінің негізі, идеялық-саяси бақылау болып табылады.

Қазақстан архивтерінің қорларындағы іс жүргізу материалдары Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының әдебиет істері және баспалар жөніндегі Бас басқармасының (ҚазССР Главлиті): мемлекеттің құпияларын қорғауды қамтамасыз ету және баспа өнімдеріне саяси-идеологиялық бақылау жасау; обллиттердің (облыстық әдебиет істері және баспа басқармалары) жұмысының жай-күйі; кітап сату желісі мен кітапханаларды идеологиялық жағынан «дұшпандық сипаттағы» әдебиеттерден тазарту; алдын ала цензура және өшірілген «мәтіндердің» сызбалары; ҚазКСР Главлиті басшысының қызметкерлерін жасақтау туралы кеңестік кезеңдегі қызметінің тетігі мен бағытының қалыптасуын зерттеуге ықпал етеді.